СТУДЕНТТІҢ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ ЭТИКА КОДЕКСІ
З.Г.Мурзагулова атындағы «Даналық» жоғары медициналық колледжі Білім алушыларының Этикалық кодексі.
- Негізгі Заң: адам құқығын, бостандығын, қадір-қасиетін және жеке даралығын құрметтеу.
Колледж білім алушылары мен оқытушылары кәсіптік білім берудегі басты мақсаты – жоғары білікті мамандарды даярлауды шешуде пікірлес болып табылады. Осының барлығы оқу-тәрбие мәселелерін шешудің маңызды шарты ретінде оқу процесіне қатысатын барлық адамдардың ынтымақтастығы мен өзара көмегінің маңыздылығын арттырады.
Колледждегі және одан тыс жерде білім алушының мінез-құлқы медицина қызметкерінің жоғары дәрежесіне сәйкес болуы керек.
Білім алушылар мен мұғалімдердің, білім алушылар мен пациенттердің қарым-қатынасы өзара сыйластыққа, әдептілік, сыпайылық пен өзара көмекке негізделген. Колледж білім алушылары басқалармен қарым-қатынаста жоғары адамгершілік, медициналық этика және деонтология, толеранттылық қағидаттарын сақтайды.
Ар-намыс пен қадiр-қасиетiн қорлаудың, жеке адамға физикалық және психикалық зорлық-зомбылық көрсетудiң кез келген нысаны, колледж қабырғасында және аумағында, клиникалық орындарда жаргон сөздер айту, басқа білім алушылардың, оқытушылардың, дәрiгерлердiң ар-намысын қорлайтын сөздерді айтуға рұқсат етілмейді.
Басқа адамдардың қатысуымен нақты білім алушылар, оқытушылар, қызметкерлер, дәрігерлер және пациенттер туралы сыни пікір айтудан аулақ болу керек.
Колледж білім алушылары ұжымда салауатты микроклиматты құруға ұмтылады.
Егер білім алушы оқытушының қойған бағасымен, оқытушының немесе қызметкердің ескертуімен немесе білім алушы әділетсіз және оның қадір-қасиетін қорлайтын басқада нәрсемен келіспесе, оған кеңес беріледі, бұл мәселені оқытушымен оңаша әдептілікпен талқылаңыз. Талқылау нәтижесінде келіспейтін тараптар бойынша шешімге келмесе, білім алушы топ жетекшісіне немесе бөлім меңгерушісіне жүгіне алады.
- Корпоратизм заңы
Колледж білім алушысы өзінің мінез-құлқы арқылы колледж және жалпы мамандық туралы әсер қалыптастыратынын білуі керек. Ол колледждің дәстүрін қастерлеуге және арттыруға, оның тарихын білуге және құрметтеуге, колледждің имиджін сақтауға, колледж қабырғасынан тыс жерде ол өз оқу орнының өкілі екенін есте сақтауы және оның абыройына нұқсан келтірмеуі керек. Ол корпоративтік мәдениетті нығайтып, дамытып, тәжірибені жас ұрпаққа жеткізуге қамқорлық жасап, колледжде де, одан тыс жерлерде де заңсыз әрекеттерге жол бермеуі керек.
- Ар-намыс заңы
Барлық аудиториялық және сабақтан тыс шараларға міндетті түрде қатысу білім алушының жеке мәдениетінің көрінісі болып табылады. Сабақты босатқан білім алушы оқытушыға және бөлім меңгерушісіне өз себебінің негізділігі туралы дәлелді түсініктеме беруге міндетті.
Сабақ кезінде тәртіпті сақтау – білім алушының міндеті. Сабақ барысында ешкім сойлеп, басқалардың көңілін аударатын іс-қимылдарды істемеуі тиіс.
Оқыту сабақтары кезінде ұялы телефонның сигналы өшірілуі керек. Білім алушының сабақ үстінде телефонмен сөйлесу әрекеті этикалық нормаларды бұзу болып саналады. Білім алушы оқу процесіне белсенді түрде қатысуы керек, оқуда екі жақтың да – оқытушы мен білім алушының белсенді екендігін есте ұстаған жөн. Білім алушы сабақтың мазмұнына қатысты сұрақтар қоя алады, бірақ оны сабақ барысын бұзбайтын етіп қою керек.
- Адалдық заңы
Колледж білім алушылары практикалық сабақтар кезінде пациенттермен қарым-қатынас жасауда, Ар-намыс кодексінің келесі стандарттарын сақтауға міндетті: тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, басқаларға көзқарасына байланысты ешқандай кемсітушілікке ұшырамауы керек. Діні, нанымдары, тұрғылықты жері немесе кез келген басқа жағдайлар үшін; пациенттің жеке өмірі мен құпиялылық құқығын құрметтеуге; тек пациенттің мүддесі үшін шешім қабылдау; мұқтаж адамға оның болатын орны мен уақытына қарамастан кәсіби қызмет шеңберінде медициналық көмек көрсетуі керек.
Колледж білім алушысы медицина қызметкерлерімен қарым-қатынаста ар-намыс кодексінің келесі нормаларын сақтауға міндетті (практикалық сабақтар кезінде): іскерлік этикет пен қызметтік мінез-құлық ережелерін сақтауға; әріптестер мен ұйымның беделіне нұқсан келтіруі мүмкін жанжал жағдайларын болдырмауы қажет.
- Салауатты өмір салты туралы заң
Колледж аумағында алкогольдік сусындарды, оның ішінде сыраны тұтынуға тыйым салынады. Білім алушыны алкогольдік, есірткілік немесе улы заттардың мас күйінде табу ауыр этикалық және тәртіптік құқық бұзушылық болып саналады. Кеңседе, оқу бөлмелерінде және колледж аумағында темекі шегуге қатаң тыйым салынады.
Колледж аумағында қатты әңгімелерден, әдепсіз қимылдар мен мимикалардан аулақ болу керек. Колледж ішінде жаргон сөздер мен әдепсіз сөздерді қолдану медициналық этикаға сәйкес келмейді.
- Құрмет заңы
Білім алушы Қазақстан Республикасының патриоты, Егемен Қазақстанның ең маңызды атрибуттары – Әнұран, Ту, Елтаңба, Мемлекеттік тілді құрметтуге міндетті. Ол ТжКБ алдыңғы буындарының даңқты дәстүрлері мен адамгершілік құндылықтарына мұқият қарайды және сақтайды.
ТжКБ білім алушы ұлттық басымдықтарды, ежелден келе жатқан рухани-адамгершілік пен құндылықтарды қатаң мойындайды және құрметтейді, Қазақстан Республикасы азаматының моральдық-этикалық мәртебесіне қойылатын жоғары талаптарды орындайды.
Білім алушы ұлтаралық және дінаралық келісім құндылықтарымыз бен бірлігіміздің негізі екеніне саналы түрде сенеді.
Білім алушы оның колледж саясатына адалдығына қатысатын серіктес болып табылады.
Білім алушы мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігінің басымдықтары денсаулықтың сапалы деңгейі, интеллект екенін есте сақтайды.
Білім алушы – салауатты психикалық және физикалық өмір салтын ұстанушы және насихаттаушы.
Білім алушы заңдылық қағидаларын және колледжде қабылданған нормативтік құқықтық құжаттардың талаптарын басшылыққа алады. Бұзғаны және орындамағаны үшін жауапкершілікті түсінеді.
Білім алушы кәсіби, интеллектуалдық, мәдени-адамгершілік дамуында азаматтық өзін-өзі анықтау, жүзеге асыру, жетілдіру және тұлғалық өсу шығармашылық процесіне саналы және белсенді түрде қатысады.
Шәкірт ұстаздың өзінің ақылшысы, тәрбиешісі, терең құрмет пен алғысқа лайық екенін есте сақтайды. Білім алушы оқытушылармен және колледж басшылығымен қарым-қатынаста дәреже сатысын сақтайды.
Білім алушы тәртіпті, әдепті, көпшіл, қоғамдық орындарда және күнделікті өмірде өзін-өзі ұстаудың жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларын сақтайды, өзіне және өз іс-әрекетіне сын көзбен қарайды және талап етеді.
Білім алушы білім алушылармен оқытушылар арасында сыбайлас жемқорлықтың, сыбайлас дүниетанымның және колледждегі мінез-құлықтың кез келген көріністеріне қарсылық көрсетеді және айыптайды.
- Стиль заңы
Білім алушы өзінің сыртқы келбетіне талапты болуы керек: ұқыпты, классикалық үлгідегі медициналық халаты, колпагі, екінші аяқ киім оның киімінде және шаш үлгісінде арандатушы элементтер болмауы керек.
Білім алушы жалпы қабылданған этикет ережелерін білуі және қолдануы керек: бөлмеге кірген кезде бірінші оқытушыларға сосын ерлер әйелдерге жол беру керек. Білім алушыға ол оқытушы берседе, бермеседе білім алушы бірінші болып колледж оқытушысына сәлем беруі керек.
Нашар дәмнің белгісі — жоғары қаржылық жағдайдың көрінісі, сондықтан білі алушыларға тым қымбат киіммен және зергерлік бұйымдармен, жарқын макияжбен сабаққа келуі ұсынылмайды.
- Мүлікті сақтау құқығы
Білім алушылар колледж мүлкіне ұқыпты қарауы керек. Бөтеннің мүлкіне қол сұғуға жол берілмейді.
Білім алушылардың этикалық және моральдық бұзушылықтары, Әдеп жөніндегі кеңес комиссияларының талқылауына ұсынылады.
Ар-намыс кодексін, Жарғыда және нормативтік құжаттарда көзделген ережелерді бұзғаны үшін колледжден шығаруды қоса алғанда, тәртіптік және әкімшілік шаралар (ескерту, сөгіс, қатаң сөгіс) қолданылады.